Het voorkomen van een burnout is een manier van leven. Bewust leven. Je bewust zijn van wie JIJ bent en wat JIJ nodig hebt om tevreden en gelukkig te zijn. Dit begint met goed voor jezelf zorgen. Vind je dit egoïstisch? Dat klopt. Een beetje egoïsme heb je nodig. Bovendien als je niet goed voor jezelf zorgt, kun je uiteindelijk ook niet goed voor een ander zorgen. Als je altijd ‘ja’ tegen een ander zegt, zeg je te vaak ‘nee’ tegen jezelf.

Een burnout overkomt je. Zonder aankondiging. Ziek van te hard werken. Het overkomt toegewijde medewerkers die te hoge eisen aan zichzelf stellen. Lees meer over een burnout in het IndivForte-artikel: ‘Wat doe je als je negatieve stress signaleert bij een teamlid of collega?’.

De eerste verantwoordelijkheid ter voorkoming van een burnout ligt bij jezelf. Familieleden en collega’s kunnen in beperkte mate ondersteunen bij het nemen van preventiemaatregelen. Dat neemt niet weg dat werkgevers ook verantwoordelijk zijn voor het voorkomen van een burnout bij hun personeel, door bijvoorbeeld te zorgen voor realistische taakomschrijvingen en voldoende autonomie en inspraak. Deze verantwoordelijkheid kan zover gaan dat rechters bedrijven geregeld schadevergoedingen opleggen vanwege een te hoge werkdruk.

Bewustwording en het verminderen van stress is een belangrijke preventieve stap ter voorkoming van een burnout. In het IndivForte-artikel: ‘5 stappen naar minder stress èn aan het werk met 10 praktische tips!’ lees je hoe je stress kunt verminderen. Stress en burnout gaan samen.

Voor mij zeer herkenbaar als Esther èn als stresscoach en stresscounsellor. Het boek is niet alleen een bevestiging van mijn kennis, ervaringen en conclusies, maar zeker ook weer een eyeopener. Leren is een proces dat gelukkig altijd doorgaat. De hoofdverantwoordelijkheid ligt dus bij jezelf, maar het helpt enorm als jouw leidinggevende begrijpt hoe je dan die toegewijde medewerkers optimaal kunt managen.

7 HANDVATTEN VOOR HET MANAGEN VAN TOEGEWIJDE MEDEWERKERS

Snijd niet alle leegloop uit het productieproces, maar zorg ook voor ‘lummeltijd’. Dat geeft medewerkers de gelegenheid om uit te rusten. Het is bovendien ook goed voor de organisatie, want doordat medewerkers tijd voor reflectie hebben, kunnen ze nadenken over manieren om werkprocessen, producten en diensten te verbeteren.

Het schouderklopje is heel ouderwets, maar heeft nog lang niet afgedaan. Geef goed presterende medewerkers –hoe normaal je het ook vindt dat ze hun werk goed doen- complimenten. Organiseer feestjes om te vieren dat belangrijke projecten zijn afgerond.

Weet dat stresscurven niet voor iedereen gelijk zijn. Wat voor jou nog een plezier is, kan voor je medewerkers al een last zijn. In die situatie worden jouw werkplezier, motivatie en het rendement van je inspanningen vergroot door extra opdrachten, maar die van je medewerkers worden er door verkleind. Als je in die situatie extra druk op ze uitoefent, verslechtert de situatie. Ken daarom de stresscurve van je medewerkers en ontlast ze bijtijds. Overlaad bovendien mensen niet met werk. Wie nooit klaar is, houdt daar een ontevreden gevoel aan over.

Zorg dat mensen op uitdagende criteria worden beoordeeld. Het mag best een beetje pijn doen om aan die eisen te voldoen, maar het mag geen blessures opleveren. Zorg bovendien voor voldoende hersteltijd. Wat dat betreft lijkt werken op sport: stretch and relax!

Zorg voor een gezond werkklimaat. Als mensen de kritische succesfactor van jouw onderneming zijn, moet je ze niet als een hoofd met een bundeltje vlees en botten in een muf kantoor plaatsen. Frisse lucht, prettig meubilair en uitzicht op groen zijn niet alleen aangenaam voor je medewerkers, ze bevorderen bovendien hun creativiteit en productiviteit. Geld uitgeven voor het veraangenamen van de werkomgeving is geen luxe, maar een interessante investering.

Bedenk hoeveel tijd je medewerkers thuis besteden aan hun werk. Doe omgekeerd dan ook niet moeilijk wanneer ze in de ‘de tijd van de baas’ aandacht geven aan privézaken, maar zorg voor een royale ondersteuning.

Zorg voor een goede begeleiding van nieuwelingen. Leer ze realistische verwachtingen koesteren van hun werk en laat ze merken dat ook bij anderen het werk niet altijd van een leien dakje gaat. Er is een groot verschil tussen ‘wat is dit moeilijk’ en ‘wat pak ik dit weer stom aan’.

Rem te enthousiaste medewerkers af in plaats van ze te stimuleren nog harder te werken dan ze al doen. Laat ze op een zonnige dag lekker gaan fietsen. Zeg tegen tegenspartelende calvinisten, dat fietsen goed is voor hun creativiteit. Immers niet aan het bureau, maar op de fiets en in bad worden de beste ideeën geboren.

Dit was de werkgever. Nu ben jij aan de beurt. Bewust leven en het verminderen van stress is genoemd. Wanneer het gaat om de leefdruk te verminderen, is er overigens weinig verschil tussen zelfstandige ondernemers en mensen in loondienst. Kiezen en grenzen stellen is voor beide groepen even moeilijk. Maar het loont wel. De kwantiteit van je activiteiten daalt wellicht, maar de kwaliteit van je leven wordt er veel groter van.

9 HANDVATTEN VOOR MENSEN DIE HOGE EISEN AAN ZICHZELF STELLEN

Doe het werk waar je echte ambitie ligt. Laat je bij je carrière niet leiden door wat ‘ze’ vinden. Er zijn immers veel te veel ‘ze’s’ om rekening mee te kunnen houden. Probeer te ontdekken waar je zelf warm voor loopt en waar je goed in bent. Bezieling en competentie maken werk leuk.

Benchmarking (je spiegelen aan de best presterende concurrent) is misschien interessant voor bedrijven. Voor mensen die hoge eisen aan zichzelf stellen is het levensgevaarlijk. Want volkomen ten onrechte gaan ze dan twijfelen aan hun eigen doorzettingsvermogen en arbeidsethos. Vaar op je eigen kompas en ontdek welke inzet voor jou reëel, gezond en prettig is.

Zoals je in kerken en kloosters niet met de deur in huis valt, maar via een soort sluis van de ene ruimte naar de andere gaat, zo krijg je rust in je hoofd door telkens een moment van bezinning te creëeren tussen verschillende activiteiten. Laat activiteiten niet allemaal in elkaar overlopen. Trek grenzen en markeer die met rustmomenten. Dat voorkomt dat spanning en opwinding worden opgebouwd.

Probeer te ontdekken wat je energie kost en wat energie oplevert. Veronachtzaam niet de dingen waardoor je oplaadt, maar besteed daar juist extra aandacht aan. Voor de calvinisten zij opgemerkt dat die dingen niet alleen leuk zijn, maar ook nuttig. Ze vormen een investering in je draagvermogen.

Niet elke taak is de moeite waard om perfect te worden verricht. Ook hoef je niet altijd alles te doen wat er van je gevraagd wordt, hoe eervol het ook is dat ‘ze’ voor moeilijke klussen nooit tevergeefs een beroep op je doen. Soms is het heel verstandig om mensen teleur te stellen en ‘nee’ te zeggen.

Je moet niet alleen dingen doen. Je moet ze ook laten gebeuren. Dat is verdraaid lastig in een maatschappij die je vooral op je dadendrang aanspreekt. Soms de dingen op hun beloop laten is levenskunst. Of zoals Stephen Covey het verwoordt: ‘Geluk is alleen mogelijk als je accepteert dat je niet overal greep op hebt en wanneer je je tegelijkertijd richt op datgene waarop je wel invloed hebt.’

Leer te herkennen welke signalen bij jou duiden op overbelasting. Slapeloosheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn, stramme schouders, het idee nergens tijd voor vrij te kunnen maken of ongewoon snel tot tranen geroerd zijn? Neem de signalen serieus. Neem gas terug. Die signalen kunnen voorboden van groter onheil zijn, of op zijn minst wijzen ze je erop dat je onder je optimum presteert.

Stop altijd voor rood licht. Er zijn betere manieren om tijd te ontfutselen aan Vadertje Tijd. Doe aan timemanagement. Ontdek bijvoorbeeld wanneer je het meest effectief bent en reserveer die tijd voor de moeilijke klussen. Neem ook de tijd voor belangrijke zaken die op lange termijn spelen. Laat je niet voortdurend afleiden. Maak een realistische planning. Of nog beter: maak een pessimistische planning waarbij je met veel tegenslag rekening houdt. Dan is de kans het grootst dat je –zelfs in een van de tijdgebrek vergeven wereld- tijd overhoudt.

In een cultuur die vitaliteit vereert, is vermoeidheid sloom en politiek volkomen incorrect. Toch is het verstandig vermoeidheid te beschouwen als een signaal om rust te nemen. Opnieuw is er een geruststelling voor calvinisten: ledigheid is niet des duivels oorkussen, maar een rendabele investering in je werkvermogen. Door gas terug te nemen zet je in feite een tandje bij. Als je bovendien geniet van je welverdiende rust, is dat helemaal mooi meegenomen.

Heeft dit artikel je geraakt? Dan kun je drie dingen doen.

TEN EERSTE bewuster leven met minder stress, waardoor je een gelukkiger, vrolijker, vrijer mens wordt, voor jezelf èn voor je omgeving.

TEN TWEEDE kun je het boek lezen van Annegreet van Bergen. Een aanrader!

TEN DERDE kun je gaan naar de pagina: COACHING EN COUNSELLING voor meer informatie over professionele stressbegeleiding, zowel voor particulieren, medewerkers van bedrijven, als voor teams.

OVER ESTHER VAN DER SLUIS (schrijver van dit artikel)